currencystats247.com

CurrencyStats247 > Taux de change > Taux de change SBD-STD et STD-SBD - 2025

Taux de change SBD-STD et STD-SBD - 2025

Taux de change SBD-STD et STD-SBD

Consultez ci-dessous les taux de change pour SBD-STD et STD-SBD pour l'année 2025. Naviguez vers le mois de votre choix et visualisez l'historique complet des taux de change.
moyenne pour 2025
1 SBD = 2473,7385 STD
1 STD = 0,0004 SBD
1A 2A 2A

Jan 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 janv. 2025 1 SBD = 2468.8789 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 janv. 2025 1 SBD = 2468.8788 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 janv. 2025 1 SBD = 2468.8787 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 janv. 2025 1 SBD = 2468.8788 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 janv. 2025 1 SBD = 2468.8788 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 janv. 2025 1 SBD = 2468.8788 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 janv. 2025 1 SBD = 2467.7026 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 janv. 2025 1 SBD = 2467.7026 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 janv. 2025 1 SBD = 2454.6059 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 janv. 2025 1 SBD = 2452.5362 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 janv. 2025 1 SBD = 2452.536 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 janv. 2025 1 SBD = 2452.536 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 janv. 2025 1 SBD = 2452.5361 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 janv. 2025 1 SBD = 2451.4447 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 janv. 2025 1 SBD = 2442.1864 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 janv. 2025 1 SBD = 2444.2562 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 janv. 2025 1 SBD = 2444.2562 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 janv. 2025 1 SBD = 2444.2562 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 janv. 2025 1 SBD = 2444.2562 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 janv. 2025 1 SBD = 2444.2564 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 janv. 2025 1 SBD = 2444.2564 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 janv. 2025 1 SBD = 2444.2564 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 janv. 2025 1 SBD = 2442.318 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 janv. 2025 1 SBD = 2450.466 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 janv. 2025 1 SBD = 2452.5361 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 janv. 2025 1 SBD = 2452.5361 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 janv. 2025 1 SBD = 2452.536 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 janv. 2025 1 SBD = 2454.6062 STD 1 STD = 0.0004 SBD
29 janv. 2025 1 SBD = 2452.5362 STD 1 STD = 0.0004 SBD
30 janv. 2025 1 SBD = 2452.5361 STD 1 STD = 0.0004 SBD
31 janv. 2025 1 SBD = 2448.3961 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Feb 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 févr. 2025 1 SBD = 2448.3963 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 févr. 2025 1 SBD = 2448.3963 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 févr. 2025 1 SBD = 2448.3963 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 févr. 2025 1 SBD = 2442.1864 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 févr. 2025 1 SBD = 2442.1862 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 févr. 2025 1 SBD = 2452.5362 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 févr. 2025 1 SBD = 2451.4449 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 févr. 2025 1 SBD = 2450.3891 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 févr. 2025 1 SBD = 2450.3891 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 févr. 2025 1 SBD = 2450.3893 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 févr. 2025 1 SBD = 2448.3962 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 févr. 2025 1 SBD = 2450.3454 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 févr. 2025 1 SBD = 2450.3456 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 févr. 2025 1 SBD = 2452.3178 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 févr. 2025 1 SBD = 2454.4856 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 févr. 2025 1 SBD = 2454.4856 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 févr. 2025 1 SBD = 2454.4857 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 févr. 2025 1 SBD = 2454.4856 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 févr. 2025 1 SBD = 2457.6128 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 févr. 2025 1 SBD = 2424.1201 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 févr. 2025 1 SBD = 2455.4974 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 févr. 2025 1 SBD = 2454.4384 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 févr. 2025 1 SBD = 2454.4384 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 févr. 2025 1 SBD = 2454.4385 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 févr. 2025 1 SBD = 2452.3683 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 févr. 2025 1 SBD = 2432.5582 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 févr. 2025 1 SBD = 2457.6128 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 févr. 2025 1 SBD = 2425.3408 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Mar 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 mars 2025 1 SBD = 2454.4855 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 mars 2025 1 SBD = 2454.7811 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 mars 2025 1 SBD = 2454.7813 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 mars 2025 1 SBD = 2454.4857 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 mars 2025 1 SBD = 2453.4274 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 mars 2025 1 SBD = 2451.3575 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 mars 2025 1 SBD = 2451.3573 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 mars 2025 1 SBD = 2428.6152 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 mars 2025 1 SBD = 2460.7393 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 mars 2025 1 SBD = 2460.9956 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 mars 2025 1 SBD = 2428.5263 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 mars 2025 1 SBD = 2457.6129 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 mars 2025 1 SBD = 2460.7793 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 mars 2025 1 SBD = 2428.5204 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 mars 2025 1 SBD = 2460.7793 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 mars 2025 1 SBD = 2435.1171 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 mars 2025 1 SBD = 2460.7793 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 mars 2025 1 SBD = 2428.5263 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 mars 2025 1 SBD = 2431.186 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 mars 2025 1 SBD = 2430.4408 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 mars 2025 1 SBD = 2435.1425 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 mars 2025 1 SBD = 2457.6128 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 mars 2025 1 SBD = 2457.8781 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 mars 2025 1 SBD = 2457.8769 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 mars 2025 1 SBD = 2430.4264 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 mars 2025 1 SBD = 2457.613 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 mars 2025 1 SBD = 2459.683 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 mars 2025 1 SBD = 2481.5152 STD 1 STD = 0.0004 SBD
29 mars 2025 1 SBD = 2435.6056 STD 1 STD = 0.0004 SBD
30 mars 2025 1 SBD = 2435.1173 STD 1 STD = 0.0004 SBD
31 mars 2025 1 SBD = 2481.5152 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Apr 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 avr. 2025 1 SBD = 2435.0825 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 avr. 2025 1 SBD = 2460.7394 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 avr. 2025 1 SBD = 2435.1839 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 avr. 2025 1 SBD = 2488.8354 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 avr. 2025 1 SBD = 2488.8353 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 avr. 2025 1 SBD = 2488.8353 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 avr. 2025 1 SBD = 2488.8355 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 avr. 2025 1 SBD = 2434.8725 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 avr. 2025 1 SBD = 2486.7655 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 avr. 2025 1 SBD = 2439.4321 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 avr. 2025 1 SBD = 2435.0981 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 avr. 2025 1 SBD = 2477.505 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 avr. 2025 1 SBD = 2460.0622 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 avr. 2025 1 SBD = 2460.0621 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 avr. 2025 1 SBD = 2473.3653 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 avr. 2025 1 SBD = 2435.1074 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 avr. 2025 1 SBD = 2473.3654 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 avr. 2025 1 SBD = 2473.3655 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 avr. 2025 1 SBD = 2473.3655 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 avr. 2025 1 SBD = 2473.3655 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 avr. 2025 1 SBD = 2473.3655 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 avr. 2025 1 SBD = 2485.7172 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 avr. 2025 1 SBD = 2482.6706 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 avr. 2025 1 SBD = 2482.6706 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 avr. 2025 1 SBD = 2484.7406 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 avr. 2025 1 SBD = 2477.5207 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 avr. 2025 1 SBD = 2477.5205 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 avr. 2025 1 SBD = 2477.5207 STD 1 STD = 0.0004 SBD
29 avr. 2025 1 SBD = 2477.5208 STD 1 STD = 0.0004 SBD
30 avr. 2025 1 SBD = 2475.4509 STD 1 STD = 0.0004 SBD

May 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 mai 2025 1 SBD = 2475.4508 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 mai 2025 1 SBD = 2475.451 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 mai 2025 1 SBD = 2481.6448 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 mai 2025 1 SBD = 2481.6448 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 mai 2025 1 SBD = 2481.6447 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 mai 2025 1 SBD = 2473.3655 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 mai 2025 1 SBD = 2476.4783 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 mai 2025 1 SBD = 2478.5482 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 mai 2025 1 SBD = 2478.5483 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 mai 2025 1 SBD = 2480.6181 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 mai 2025 1 SBD = 2480.6181 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 mai 2025 1 SBD = 2480.6182 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 mai 2025 1 SBD = 2478.5481 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 mai 2025 1 SBD = 2475.4353 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 mai 2025 1 SBD = 2477.5051 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 mai 2025 1 SBD = 2477.5051 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 mai 2025 1 SBD = 2481.6447 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 mai 2025 1 SBD = 2481.6447 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 mai 2025 1 SBD = 2481.6446 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 mai 2025 1 SBD = 2481.6446 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 mai 2025 1 SBD = 2482.6258 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 mai 2025 1 SBD = 2478.5723 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 mai 2025 1 SBD = 2478.5725 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 mai 2025 1 SBD = 2478.5723 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 mai 2025 1 SBD = 2478.5723 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 mai 2025 1 SBD = 2478.5725 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 mai 2025 1 SBD = 2478.5724 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 mai 2025 1 SBD = 2478.5724 STD 1 STD = 0.0004 SBD
29 mai 2025 1 SBD = 2478.5724 STD 1 STD = 0.0004 SBD
30 mai 2025 1 SBD = 2478.5723 STD 1 STD = 0.0004 SBD
31 mai 2025 1 SBD = 2478.5723 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Jun 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 juin 2025 1 SBD = 2478.5723 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 juin 2025 1 SBD = 2478.5724 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 juin 2025 1 SBD = 2478.5723 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 juin 2025 1 SBD = 2478.5724 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 juin 2025 1 SBD = 2480.6008 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 juin 2025 1 SBD = 2481.6449 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 juin 2025 1 SBD = 2479.575 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 juin 2025 1 SBD = 2479.575 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 juin 2025 1 SBD = 2479.575 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 juin 2025 1 SBD = 2477.505 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 juin 2025 1 SBD = 2479.5748 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 juin 2025 1 SBD = 2480.6182 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 juin 2025 1 SBD = 2479.575 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 juin 2025 1 SBD = 2479.5748 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 juin 2025 1 SBD = 2479.5748 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 juin 2025 1 SBD = 2479.5748 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 juin 2025 1 SBD = 2479.575 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 juin 2025 1 SBD = 2477.505 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 juin 2025 1 SBD = 2477.5051 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 juin 2025 1 SBD = 2481.6448 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 juin 2025 1 SBD = 2481.6449 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 juin 2025 1 SBD = 2481.6449 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 juin 2025 1 SBD = 2481.6448 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 juin 2025 1 SBD = 2481.6449 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 juin 2025 1 SBD = 2479.5748 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 juin 2025 1 SBD = 2479.5749 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 juin 2025 1 SBD = 2479.5906 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 juin 2025 1 SBD = 2479.5906 STD 1 STD = 0.0004 SBD
29 juin 2025 1 SBD = 2479.5906 STD 1 STD = 0.0004 SBD
30 juin 2025 1 SBD = 2479.5904 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Jul 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 juil. 2025 1 SBD = 2482.6878 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 juil. 2025 1 SBD = 2482.6878 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 juil. 2025 1 SBD = 2482.6879 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 juil. 2025 1 SBD = 2482.6879 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 juil. 2025 1 SBD = 2482.688 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 juil. 2025 1 SBD = 2482.688 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 juil. 2025 1 SBD = 2482.6879 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 juil. 2025 1 SBD = 2482.688 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 juil. 2025 1 SBD = 2482.6878 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 juil. 2025 1 SBD = 2482.6879 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 juil. 2025 1 SBD = 2485.8 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 juil. 2025 1 SBD = 2485.7999 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 juil. 2025 1 SBD = 2485.7999 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 juil. 2025 1 SBD = 2485.7998 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 juil. 2025 1 SBD = 2487.8698 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 juil. 2025 1 SBD = 2487.8697 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 juil. 2025 1 SBD = 2492.0093 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 juil. 2025 1 SBD = 2494.0793 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 juil. 2025 1 SBD = 2494.0792 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 juil. 2025 1 SBD = 2494.0792 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 juil. 2025 1 SBD = 2494.0792 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 juil. 2025 1 SBD = 2498.2189 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 juil. 2025 1 SBD = 2498.2188 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 juil. 2025 1 SBD = 2498.219 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 juil. 2025 1 SBD = 2498.2189 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 juil. 2025 1 SBD = 2498.2189 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 juil. 2025 1 SBD = 2498.2189 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 juil. 2025 1 SBD = 2498.2188 STD 1 STD = 0.0004 SBD
29 juil. 2025 1 SBD = 2498.2188 STD 1 STD = 0.0004 SBD
30 juil. 2025 1 SBD = 2510.6223 STD 1 STD = 0.0004 SBD
31 juil. 2025 1 SBD = 2510.6224 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Aug 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 août 2025 1 SBD = 2510.6225 STD 1 STD = 0.0004 SBD
02 août 2025 1 SBD = 2504.413 STD 1 STD = 0.0004 SBD
03 août 2025 1 SBD = 2504.413 STD 1 STD = 0.0004 SBD
04 août 2025 1 SBD = 2504.4129 STD 1 STD = 0.0004 SBD
05 août 2025 1 SBD = 2512.6923 STD 1 STD = 0.0004 SBD
06 août 2025 1 SBD = 2510.6224 STD 1 STD = 0.0004 SBD
07 août 2025 1 SBD = 2518.9019 STD 1 STD = 0.0004 SBD
08 août 2025 1 SBD = 2518.9018 STD 1 STD = 0.0004 SBD
09 août 2025 1 SBD = 2518.9019 STD 1 STD = 0.0004 SBD
10 août 2025 1 SBD = 2518.9018 STD 1 STD = 0.0004 SBD
11 août 2025 1 SBD = 2518.9017 STD 1 STD = 0.0004 SBD
12 août 2025 1 SBD = 2514.762 STD 1 STD = 0.0004 SBD
13 août 2025 1 SBD = 2514.7621 STD 1 STD = 0.0004 SBD
14 août 2025 1 SBD = 2516.8472 STD 1 STD = 0.0004 SBD
15 août 2025 1 SBD = 2516.8473 STD 1 STD = 0.0004 SBD
16 août 2025 1 SBD = 2516.8473 STD 1 STD = 0.0004 SBD
17 août 2025 1 SBD = 2516.8473 STD 1 STD = 0.0004 SBD
18 août 2025 1 SBD = 2516.8474 STD 1 STD = 0.0004 SBD
19 août 2025 1 SBD = 2516.8473 STD 1 STD = 0.0004 SBD
20 août 2025 1 SBD = 2517.8885 STD 1 STD = 0.0004 SBD
21 août 2025 1 SBD = 2517.8887 STD 1 STD = 0.0004 SBD
22 août 2025 1 SBD = 2518.917 STD 1 STD = 0.0004 SBD
23 août 2025 1 SBD = 2518.917 STD 1 STD = 0.0004 SBD
24 août 2025 1 SBD = 2518.917 STD 1 STD = 0.0004 SBD
25 août 2025 1 SBD = 2518.9171 STD 1 STD = 0.0004 SBD
26 août 2025 1 SBD = 2518.9018 STD 1 STD = 0.0004 SBD
27 août 2025 1 SBD = 2518.9017 STD 1 STD = 0.0004 SBD
28 août 2025 1 SBD = 2520.9717 STD 1 STD = 0.0004 SBD
29 août 2025 1 SBD = 2520.9716 STD 1 STD = 0.0004 SBD
30 août 2025 1 SBD = 2520.9715 STD 1 STD = 0.0004 SBD
31 août 2025 1 SBD = 2520.9715 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Sep 2025

DateSBD-STDSTD-SBD
01 sept. 2025 1 SBD = 2520.9717 STD 1 STD = 0.0004 SBD

Infos sur les taux de change SBD-STD et STD-SBD

Salomon Dollar Islander (SBD) est la devise utilisée dans Iles Salomon. Sao Tomé Dobra (STD) est la devise utilisée dans Sao Tomé et Principe. Les taux de change listés dans le tableau ci-dessus sont basés sur les taux de change interbancaires capturés quotidiennement à 13:15 GMT. Les taux de change interbancaires sont les taux de change réels utilisés par les banques pour les transactions de change de devises. Ces taux peuvent être différents des taux de change listés par la Banque Centrale dans Iles Salomon et Sao Tomé et Principe; ces taux sont listés à titre de référence.